Giữa biển thông tin ngập tràn ngày nay, thật dễ để cảm thấy choáng ngợp và không biết bắt đầu từ đâu khi nói đến phát triển bản thân. Đừng lo lắng! Tôi đã tìm thấy những công thức thành công thực sự hiệu quả và muốn chia sẻ 3 điều tâm đắc nhất đã giúp tôi định hướng rõ ràng hơn.
1. Học Quên Để Nhớ
“Chúng ta đang chết đuối trong thông tin nhưng lại chết khát kiến thức.”
John Naisbitt, “Megatrends” (1982)
Não bộ của chúng ta có khả năng ghi nhớ rất nhiều thứ, nhưng điểm yếu là không thể ghi nhớ chính xác toàn bộ thông tin. Các thông tin được ghi nhớ tốt nhất và lâu nhất phải thỏa mãn các điều kiện sau:
- Có logic: Tức là phải hiểu được thông tin và giải thích được tính hợp lý của nó.
- Có liên kết: Thông tin được lưu trữ sẽ càng lâu nếu có nhiều liên kết với các thông tin khác.
- Có sử dụng: Thông tin càng được nhắc lại nhiều lần thì càng lưu sâu vào trí nhớ.
Cách tôi biến “thông tin” thành “kiến thức” là khiến “thông tin” thỏa mãn 3 điều kiện trên. Phần nào không thể đáp ứng, tôi sẽ “quên” nó đi cho nhẹ. Ví dụ:
Thay vì phải nhớ một công thức dài phức tạp với cả tá tham số, đại lượng, tôi chỉ cần nhớ công thức lõi có thể suy ra nó. Sau đó, tôi tìm hiểu cách mà công thức phức tạp kia được tạo thành từ công thức lõi. Hoàn thành!
Ban đầu, việc này sẽ rất khó và tốn nhiều công sức. Nhưng càng về sau, khi càng hiểu rõ, càng có nhiều liên kết củng cố và thực hành nhiều lần, tôi đã làm được. Quá trình này là một kỹ năng, mà kỹ năng thì cần được rèn luyện. Khi đã thành thạo, những thứ còn lại sẽ trở nên dễ dàng.
Tóm lại: Thay vì nhớ toàn bộ thông tin, hãy tìm cách hiểu và suy luận ra thông tin đó.
Quá trình này chính là cách tạo ra kiến thức.
2. Sao chép – Thấu hiểu – Sáng tạo
Nguyên tắc này là phương pháp thực hành tôi đúc rút từ nguyên tắc 1.
Chúng ta cần nhìn nhận các quan điểm sau:
1.Muốn phát huy, muốn sáng tạo điều gì đó, việc đầu tiên là cần phải hiểu rõ nó, hoặc ít nhất là nắm được cốt lõi.
Tôi có thể lấy ví dụ từ bản thân. Ngày tôi mới học thiết kế, tôi nhận làm cái bảng hiệu quán phở cho gia đình. Như bao người khác, tôi tham khảo bảng đèn của người ta – chỉ đơn giản vài chữ trắng trên nền vàng, chữ to đùng: “Phở 24/24”, bên dưới là số điện thoại và địa chỉ. Lúc đó, tôi bĩu môi: “Quê mùa!”
Tôi tự tin rằng mình sẽ làm tốt hơn với hình nền là người thật, bỏ luôn cái bàn và tô phở vào cùng cho “oách”, người mẫu cũng phải “Tây” một chút mới “trend”. Chữ cũng khuyến mãi nhiều hơn: tên thương hiệu, slogan, thậm chí cả QR code hoành tráng.
Kết quả là: chẳng ai để ý tới “tác phẩm tâm huyết” của tôi cả. Người ta toàn đi qua quán phở có cái bảng “quê mùa” kia. Một vài khách đến quán tôi còn tận tình nhận xét: “Cái bảng bên chị em tưởng quán cà phê, nhìn không thấy. Nãy chạy lố qua quán kia rồi, nhìn kỹ lại mới biết là quán chị bán phở đó.”
Thật ra rất lâu sau này tôi mới hiểu, hiểu rằng mình đã thiết kế đi ngược hoàn toàn với mục đích sử dụng của cái bảng hiệu ấy. Hiểu rằng cái thời “trẻ trâu” suốt ngày đòi sáng tạo mà không đủ cơ sở kiến thức, thành ra phá hoại.
2.Đừng cố hiểu tất cả mọi thứ ngay lúc tiếp cận, vì điều đó là không thể.
Những thứ bạn có thể hiểu ngay lập tức là nhờ bạn đã có rất nhiều kiến thức liên quan từ trước. Đừng nghi ngờ bản thân mình. Bạn chưa hiểu vấn đề là bởi bạn chưa thu thập đủ kiến thức. Thứ bạn cần là thời gian chứ không hẳn là tố chất.
Điều bạn cần làm là cứ tiếp tục thôi: tiếp tục thực hành, tiếp tục sao chép và phân tích. Sẽ đến lúc bạn làm đủ, tự nhiên bạn sẽ gỡ được khúc mắc khiến bạn không hiểu vấn đề.
3.Đừng ngại sao chép, nhưng cũng đừng vội xem những gì bạn sao chép là thành tựu của bạn.
Sao chép không hề xấu. Những gì bạn học trên ghế nhà trường thì 80% là sao chép kiến thức của người đi trước. Một họa sĩ trước khi thành thạo cũng phải sao chép cả trăm, cả ngàn tác phẩm của người khác.
Nhiều người hiểu lầm việc sao chép là ăn cắp. Tôi thì không cho là vậy. Vấn đề ở đây là tác quyền. Nếu vi phạm để tư lợi thì đúng là bạn sai, con đường phát triển của bạn cũng sẽ dừng lại khi bạn quyết định trở thành cái máy photocopy.
Nhưng sao chép để rèn luyện, để từ đó phát huy thì đó chính là cách mà loài người phát triển, là kế thừa những giá trị rồi phát triển nó để tốt hơn.
Sao Chép – Hiểu – Phát Triển
Tóm lại: Nguyên tắc số 2 là:
Học, sao chép, qua đó phân tích để hiểu.
Nếu chưa hiểu thì tiếp tục học, tiếp tục sao chép.
Đến khi hiểu rồi thì sáng tạo.
Nếu sáng tạo, phát triển mà vẫn không đúng, thì nhìn nhận lại hiểu biết của mình xem đủ chưa.
Cứ vậy mà làm. Lúc đầu sẽ lâu, quá trình này sẽ mệt và dài, nhưng khi quen rồi, nhiều khi bạn học một cái gì mới chỉ mất 1 tháng. Đó là thực tế tôi đã làm được.
3. Cách Giải Mã Mê Cung Nhanh Nhất Là Vẽ Đường Đi Từ Điểm Đích
Nguyên tắc số 3 này sẽ giải đáp thắc mắc cho nguyên tắc 2: “Vậy thì bắt đầu từ đâu?”.
Đó là cách xác định điểm đích mà mình muốn đạt được trước, sau đó vẽ ngược lại lộ trình đó đến điểm mà mình đang bắt đầu.
Thay vì chúng ta phải loay hoay trong “1000 cách để thành công” rồi không biết chọn cách nào, thì hãy chọn đích đến trước.Lúc này, bài toán sẽ không còn là: “Tôi phải làm gì?”, mà sẽ trở thành: “Tôi phải vượt qua, phải giải quyết những vấn đề gì?”.
Trong thời đại tràn ngập thông tin như hiện nay, tôi đố các bạn có thể tìm được người nắm tay dắt bạn đi đến thành công đấy. Nhưng ngược lại, có hàng ngàn người sẵn sàng giúp bạn giải đáp thắc mắc. Thế là từ bài toán không có lời giải, bạn đã tìm thấy cách giải rồi.
Những gì cần làm:
- Xác định mục tiêu hoặc đối tượng được xem là đích đến (đừng quá xa, lúc đó sẽ mệt đấy).
- Thực hiện 3 bước “thần thánh”: Sao chép – Thấu hiểu – Sáng tạo.
Giờ là tới tiết mục ví dụ:
Ví dụ 1: Học lập trình ứng dụng.
Tôi sẽ quyết định mình sẽ làm ứng dụng dạng nào, phục vụ cho việc gì. Sau đó, Google thôi! Tìm xem cái nào giống với cái tôi muốn nhất. Chắc chắn sẽ tìm thấy thôi vì giờ là năm 2025 rồi, có thứ gì bạn nghĩ ra mà thế giới chưa có không? Nếu có thì gọi cho tôi, tôi trả tiền mua lại ý tưởng của bạn!
Tiếp theo, nhờ Google, dễ nhất là cứ hỏi Gemini/ChatGPT: “Lộ trình chi tiết để thiết kế ứng dụng XYZ.” Rồi đó, tô đậm những gì bạn cần học, tô nhạt những gì bạn đã biết. Bắt đầu thôi, dễ mà.
Ví dụ 2: Trở thành Marketer giỏi.
Tôi muốn trở thành một Marketer có thể làm và giỏi mọi thủ thuật, công việc tự do, tiền tự tìm đến và “năn nỉ” tôi cầm tiền.
OK, trên mạng ấy, cả đống bạn đã thành công và đã làm được như bạn muốn. Bí quyết là gì bạn biết không?
Những người chia sẻ thông tin và bắt đầu đăng tải, bán những thành phẩm của họ, đó cũng chính là cách mà họ phát triển, hay nói cách khác những người ấy đã giúp chúng ta chắt lọc kiến thức, đã gián tiếp chỉ cho chúng ta biết phải làm gì tiếp theo.
Tôi hả, tôi là fan cứng của những người này. Họ đăng lên hôm nay họ có thể phát triển được AI tương tác khách hàng, tôi lập tức hiểu ra rằng: à, kỹ thuật mới giờ là phát triển AI. Rồi lại Google, lại ChatGPT.nếu thấy khó quá, mới quá? Mua một khóa học, mua một ít tài liệu. EQ cao thì “làm bạn với thần tượng”.
Đôi khi tôi còn giả vờ làm “khách hàng tiềm năng” rồi hỏi họ về một vấn đề mình muốn làm, dĩ nhiên không nhiều người cho tôi hướng dẫn, nhưng họ cho tôi “từ khoá”, với “từ khoá” ấy, tôi biết mình phải làm gì.
Tóm lại: Hãy cho mình một mục tiêu trước , sau đó là những cột mốc phải đạt được, lúc đó con đường sẽ rõ ràng hơn rất nhiều.
Ừ thì đôi lúc đi tới nơi mới biết mình đã chọn sai điểm đến, nhưng có là như vậy, bạn cũng đã đạt được rất nhiều thành tựu rồi, thay vì ” làm lại từ đầu” , ta có ” đứng lên từ chỗ ngã”.
Cuối bài tôi sẽ giải thích cho cái tiêu đề, khi nào là bạn đang “phát triển”, còn lúc nào là bạn đang “bận rộn”.
Điểm khác biệt ở đây chính là “hiệu quả” , nếu bạn vẫn đang “học vẹt”, đang ” làm đâu sai đó” , hoặc đang ” không biết bắt đầu từ đâu” , thì cân nhắc cái tiêu đề nhé.
NoThing IS IMPOSSIBLE
